“ХҮН ЦЭРЭГ, АРМИЙН ДОВТОЛГООГ ТЭСЭЖ ГАРЧ ЧАДАХ Ч ҮЗЭЛ БОДЛЫН ДОВТОЛГООГ ТЭСЭЖ ГАРЧ ЧАДАХГҮЙ”

Улс орнууд олон улс дахь байр суурь, нөлөөгөө тэлэх зорилгоор явуулж буй далд, уламжлалт бус дайны ажиллагааны нэг талбар нь мэдээлэл сэтгэл зүйн талбар болохыг Аюулгүй байдал судлалын хүрээлэнгийн тоймд   өгүүлсэн байна.

Уг талбараар дамжуулан үзэл бодлын довтолгоог явуулж байгаа ба Виктор Хюгогийн хэлсэнчлэн “Хүн цэрэг, армийн довтолгоог тэсэж гарч чадах ч үзэл бодлын довтолгоог тэсэж гарч чадахгүй” гэдгийг тодотгож буй юм

  Иймээс энэхүү довтолгоог таньж мэдэх, ялгаж ойлгох, сөрөн тэсвэрлэх чадамжийг бүрдүүлэх шаардлага  тулгарч байна.

Олон улсын харилцааны үндсэн субъект болох үндэстэн улс нь өөрийн ашиг сонирхол, аюулгүй байдлыг хангах, эрх мэдэл, хүч чадлаа өсгөн олон улсын харилцаан дахь байр суурь, нөлөөгөө тэлэх үндсэн зорилготой гэж реалист онолчид үздэг. Улс бүрийн энэ ашиг сонирхол хоорондоо тулж зөрчлийг үүсгэх бөгөөд үүнээс үүдсэн дайн, мөргөлдөөн байнгын шинжтэй оршин байдаг. Уг парадигмээр харвал дайн ил, далд хэлбэрээр үргэлж оршин байсаар иржээ.  

Дэлхийн II дайнаас хойш цэргийн хүч хэрэглэдэг уламжлалт дайн нь олон улсын эрх зүйд харшилдаг, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн эсэргүүцэл, олон улсын хориг арга хэмжээтэй тулгардаг, өртөг зардал өндөр, партизаны дайн өрнөвөл өөрт учрах хохирол их байдаг зэргээс шалтгаалан улс хоорондын тэмцэл далд, уламжлалт бус хэлбэрт шилжжээ.

 “Хүйтэн дайн”-ы үеийг их гүрнүүд нөлөөний бүсээ тэлэх болон бусад зорилго, зорилтоо хэрэгжүүлэхдээ далд, уламжлалт бус дайны хэлбэрийг ашиглаж байсан үе гэж үзэж болно. Энэ үед капиталист социалист блокуудын хооронд үзэл суртлын дайн явуулж, бие биеийн эсрэг соёлын болон нөлөөллийн ажиллагааг тусгай албадын арга технологиор хэрэгжүүлж байжээ.

 Тухайлбал, Хүйтэн дайны үед АНУ-ын соёлын дипломат ажиллагааны хөтөлбөрүүдийг Тагнуулын төв газар болон Төрийн департамент санхүүжүүлэн зохион байгуулж байв.  Энэ хөтөлбөр бол тухайн үед ЗХУ-ын эсрэг явуулж байсан АНУ-ын “аварга том суртал ухуулгын довтолгоо” байлаа.

Өдгөө энэ ажиллагаа технологийн дэвшлийг ашиглан “мэдээлэл сэтгэл зүйн дайн”-ы хэлбэрт шилжжээ. Мэдээллийн нөлөөллийн ажиллагааг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, олон нийтийн цахим платформуудаар дамжуулан хэрэгжүүлэх нь өртөг багатай, үр дүн өндөр байдаг аж. Улс төрийн сөргөлдөөний үед олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл, нийгмийн сүлжээний орон зайг нийгмийг хагалан бутаргах, тогтворгүй байдал үүсгэхэд ашигладаг. Үүний цаана тусгай албадын оролцоо байгааг улс орнуудын тухайн салбарын хариуцлагатай албан тушаалтнууд ил тод мэдэгдэх болсныг Аюулгүй байдал судлалын хүрээлэнгийн тойм мэдээлэлд тодотгосон байна.