Монгол Улс уул уурхайн эдийн засагтай улс, гол худалдан авагч нь БНХАУ. Ковид-19 цар тахал манай улс зөвхөн хоёр улстай харилцдаг эдийн засагтай байж болохгүй, экспортыг солонгоруулж нэмэлт шууд гарцуудыг нээн хөгжүүлэх ёстой гэдгийг сануулсан. Монгол Улсын уул уурхайн бус экспортын гол бүтээгдэхүүн ноолуур, мах, самар гурав байдаг.
Гэвч эдгээр экспорт нь хууль зөрчсөн хэлбэрээр, ил тод бус байдалтай өрнөдөг болохыг МҮХАҮТ-ын мэдээлэлд дурджээ.
Мөн мэдээлэлд, цар тахлын дараа хөрш улсууд нэмүү өртөг шингэсэн экспортын бүтээгдэхүүнээ дэмжих бодлогыг хэрэгжүүлж эхэлсэн байна. Жишээлбэл, ОХУ 2024 оны наймдугаар сарын 1-ээс эхлэн хуш модны самарны экспортын татварыг 25% нэмэх, ингэхдээ, тонн тутам 80 еврогоос багагагүй байхаар шийдвэрлэжээ. Цаашид 2025 оны наймдугаар сарын 1-ээс уг татварыг 50% болгож тонн тутамд 160 еврогоос багагүй байхаар төлөвлөсөн байна.
Хушны самар нь цөөн хэдэн улсад ургадаг ховор, онцлог, түүнийгээ дагаад үнэ цэнтэй байгалийн баялагт ордог бөгөөд энэ сортын самар зөвхөн Орос, Монгол, Хойд Солонгос зэрэг нутгаар л ургадаг аж.
Монголчуудын өрхийн орлого болон ажлын байрыг нэмэгдүүлэх ойрын хугацааны арга хэмжээнд уул уурхайн бус бүтээгдэхүүн болох ноос ноолуур, мах, махан бүтээгдэхүүн, хуш модны самрын экспортыг экологид ээлтэй аргаар хөгжүүлэх асуудал багтдаг.
Хуш модны самрын бизнес нь 2020 он хүртэл хууль зөрчсөн, далд хэлбэрээр татвар, хяналтаас зайлсхийх байдлаар явж ирсэн байдаг. МҮХАҮТ-ын зүгээс байгаль экологи, эдийн засаг талаас нь хуш модны самрын бизнесийн орчныг сайжруулах, борлуулалтыг нь хуулийн дагуу, ил тод болгох арга хэмжээг 2020 оноос авч хэрэгжүүлсний дүнд тодорхой ахиц гарч 50 хувь ил тод болсон.
Харамсалтай нь, төр засгийн зарим байгууллагуудын эсэргүүцэл, эс үйлдэлтэй тулж энэ ажил бүрэн хэрэгжилгүй гацсан байдалтай байна.
Хуш модны самрын экспорт 2021 онд өмнөх онуудтай харьцуулахад дөрөв дахин өссөн үзүүлэлттэй харагдаж байна. Гэвч энэ нь дүн нь бодит байдлаас бага хэвээр бөгөөд энэ салбарын бизнес эрхлэгчдийг төр засгаас бодлогоор дэмжин ажлыг шат дараатай зохион байгуулбал жилдээ 200-300 сая ам.долларын нэмүү өртөг бүхий экспорт хийх боломжтой тооцоо гардаг. Манай улс нэг килограмм самрыг дунджаар найман ам.доллароор Хятад улс руу экспортолдог бол Дэлхийн зах зээл дээр эцсийн бүтээгдэхүүн 80-100 ам.долларын үнэтэй байгаа аж.
Сэтгэгдэл (0)
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна