Судлаачид амьтадтай харилцах системийг тайлахад тун ойрхон байна гэж мэдэгджээ. BBC Science Focus сэтгүүлд арван нэгдүгээр сарын 10-ны өдөр шинэ технологи, хиймэл оюун ухаан (AI) нь амьтад мэдээлэл дамжуулах, бие биетэйгээ харилцах, сэтгэл хөдлөлөө хэрхэн илэрхийлэхийг ойлгоход бидэнд тусалж байгаа талаар мэдээлжээ.
Сан Диего дахь Калифорнийн их сургуулийн доктор Федерико Россаногийн хэлснээр гэрийн тэжээмэл амьтад үгийн утгыг ойлгох чадвартай байдаг. Тэрбээр нохойн дээр хүмүүстэй ярилцахын тулд дуут команд бүхий товчлууруудыг ашиглах туршилт явуулсан байна.
"Бидний судалгааны үр дүн нь үгс нохойд утга учиртай болохыг харуулж байгаа бөгөөд тэд зөвхөн тэдгээртэй холбоотой дохионд бус үгэнд хариу үйлдэл үзүүлдгийг харуулсан" гэж тэр тэмдэглэжээ.
Гэхдээ амьтдыг жинхэнэ бодитоор ойлгохын тулд эрдэмтэд сарьсан багваахайн хэт авианы дуудлагаас эхлээд далайн гахайн "исгэрээ" хүртэл тэдний хэлийг судлахыг санал болгосон байна. Мэргэжилтнүүд хэдэн арван жилийн турш зэрлэг амьтдын зан байдал, дуу чимээг судалж байгаа. Төрөл хоорондын хэлийг ойлгох, харилцаанд чухал алхам хийсэн бүтээлд жил бүр олгодог Коллер-Дулитл шагнал ч гэж бий.
Олон төрөл зүйлийн амьтад нь өөрсдийн гэсэн дуу хоолой, аялгатай байдаг. Далайн гахай нь төрөхөөсөө эхлээд насан туршдаа өвөрмөц исгэрээг хэрэглэдэг. Заанууд гэр бүлийн гишүүдээ дуудахдаа бага давтамжтай дуудлагыг ашигладаг, зарим төрлийн сармагчингууд харилцаандаа мөн тодорхой дуудлага хэрэглэдэг байна.
АНУ-ын далай судлалын хүрээлэнгийн доктор Лайла Сай далайн гахайг олон арван жилийн турш судалжээ. Түүний судалгааны баг далайн гахайнууд өөрсдийгөө таниулж, бие биенээ дууддаг 250 гаруй өвөрмөц исгэрээ дуудлагыг бичиж авсан байна. 2025 онд тэдний мэргэжилтний баг Коллер-Дулитл шагналыг хүртжээ.
Эх далайн гахайнууд үрээ дуудахдаа исгэрээгээ өөрчилдөг. Дуу хоолойных нь өндөр давтамж нь бага зэрэг нэмэгдэж, бага давтамж нь жаахан буурдаг байна. Энэ нь ээж хүн хүүхэдтэйгээ харьцаж буй ярианы хэмнэлтэй төстэй байдаг гэж Сай хэлжээ. Мөн энэ нь нялх далайн гахайд насанд хүрсэн хойноо хэрэгтэй дуу авиаг сурахад тусалдаг гэдгийг тэр онцолсон.
Олон мянган цагийн бичлэгт дүн шинжилгээ хийсний үндсэн дээр далайн гахайн дуудлагын бараг тал хувь нь бие даасан дохио биш, харин нийтлэг "үг" гэдгийг “тогтооосон” байна. Эрдэмтэд өөр өөр тохиолдолд тэдний түгээмэл хэрэглэдэг 20 орчим төрлийн исгэрээг тодорхойлсон. Туршилтын үеэр усан доорх дуу чимээний бичлэгийг сонсгож, амьтдын хариу үйлдлийг ажиглажээ. Нэг төрлийн дохио нь далайн гахайг сэлж холдоход хүргэсэн бол нөгөө нь тэднийг ойртуулсан байна.
Эдгээр үр дүн нь далайн гахайнууд хүний хэлтэй төстэй харилцааны системийг ашигладаг байж болох бөгөөд дуу чимээ нь тодорхой утгыг агуулдаг болохыг харуулж байгаа юм.
Оросын кинолог буюу Нохой судлалын холбооны ерөнхийлөгч Владимир Голубев өнгөрсөн наймдугаар сарын 22-нд нохой хөгжмийн аянд яагаад “гасалдаг” талаар тайлбарласан юм. Хэрэв гэрийн тэжээвэр амьтан хөгжмийн аянд “өөрийн хэлээр дуулж", хөгжилтэй харагдаж байвал энэ нь зөн совин эсвэл тодорхой давтамжийн хариу үйлдэлтэй холбоотой тул сандрах шалтгаан байхгүй гэж тэр хэлжээ. Гэхдээ хэт чанга, хатуу дуу чимээ гаргахаас зайлсхийхийг зөвлөсөн. Голубевын хэлснээр зөв сонгосон хөгжим нь нохойны стрессийг бууруулахад тусалдаг байна.
Сэтгэгдэл (0)
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна